Table of Contents
1 Overzicht (wat en wanneer)
Cutwork is een techniek waarbij je delen van de stof binnen een geborduurde contour wegsnijdt en vervolgens met dichte satijnsteken de open randen verzegelt. In dit project ontstaat een doorlopende rand met bladeren, een scallop-profiel en kleine bloemen en cirkels die als ‘spiegels’ licht vangen.
Wanneer gebruik je cutwork
- Als je een kanten effect wilt zonder losse kant te appliceren.
- Voor decoratieve randen aan servetten, tafellopers, sluiers of manchetten.
- Wanneer je een contrasterende glans wilt, zoals goud op wit, om de openingen te accentueren.
Niet ideaal wanneer
- De stof extreem rekbaar is en je geen voldoende stabilisatie kunt toepassen.
- Er intensieve wassing en wrijving verwacht wordt en je randbescherming onvoldoende is.
Let op: in de bronopname worden geen specifieke snelheden, spanningen of dichtheden genoemd. Waar instellingen relevant zijn, geven we een richting of alternatieven en benoemen we expliciet als iets niet gespecificeerd is.
2 Voorbereiding
2.1 Materialen en ontwerp
- Stof: witte stof (type niet gespecificeerd in de bron; kies bij voorkeur een stabiele kwaliteit).
- Garen: goudkleurig borduurgaren; in de reacties wordt rayon genoemd als gebruikte garensoort.
- Gereedschap: borduurmachine en scherpe borduurschaartjes met fijne punt.
- Ontwerpbestand: een gedigitaliseerd cutwork-ontwerp met bladeren, scallop-rand en binnenbloemen.
Praktisch: werk je met zwaardere of meerlagige projecten, dan kan een stabielere inspanning helpen. Wie vaak herhaalt, waardeert een hoop master inspanstation om snel en herhaalbaar te positioneren zonder op de stof te tekenen.
2.2 Stabiliteit en inspannen
Voor cutwork is stabiele inspanning cruciaal. Onvoldoende spanning veroorzaakt schuiven, waardoor scallops vervormen en bladeren ongelijk worden. Overweeg bij lastige stoffen extra stabilisatie. Sommige borduurders vinden dat een magnetisch borduurraam voor borduurmachine de lagen vlak en trillingvrij houdt, vooral bij herhaalde contourstiksels.
2.3 Ontwerp klaarzetten
Laad het gedigitaliseerde bestand in de machine en controleer de volgorde: eerst de bladrand en scallops, dan innerlijke bloemmotieven en pas daarna de uitsnedes met randversteviging. Zorg dat het ontwerp correct georiënteerd staat ten opzichte van de ring.
Snelcheck
- Is de stof vlak en stevig ingespannen, zonder plooien?
- Staat het ontwerp gecentreerd, met voldoende marge voor de scallop-rand?
- Is het goudgaren correct ingeregen, met passende spanning?
Checklist Voorbereiding
- Stof, goudgaren, schaartjes, ontwerpbestand klaar.
- Ring of frame goed gekozen en stof strak ingespannen.
- Machine gecontroleerd: draadspanning, garenloop en naald in orde.
- Werkplek goed verlicht; schaartjes binnen handbereik.
3 Setup
3.1 Machine en bediening
De video toont machinaal borduren van satijnsteken; het merk/type in beeld is niet vermeld. In de reacties licht de maker toe dat er een industriële zigzagmachine (SINGER 20u) gebruikt kan worden en dat de zigzagbreedte met kniedruk te regelen is. Werk je met een vrijbewegende zigzagmachine, oefen dan kniedruk voordat je aan het echte project begint.
Pro-tip Oefen op reststof exact dezelfde contouren als in je ontwerp. Zo zie je of je draadspanning en steekdichtheid voldoende zijn om een volle, rafelbestendige rand te vormen rond latere uitsnedes.
3.2 Ringen en hulpmiddelen
Een stabiel frame voorkomt verplaatsing tijdens de vele contoursteken. Sommige borduurders kiezen voor magnetische borduurringen omdat deze bij herhaald contourstikken de stof minder vervormen. Werk je vaak met accessoires of lastig te ringen items, dan bieden klemramen voor borduurmachines extra grip.
3.3 Veiligheid en snijbereik
Positioneer de ring zo dat je met de punt van de schaar bij de binnenste cirkels kunt, zonder de naald of voet in gevaar te brengen. Zet de machine altijd volledig stil voor je met de schaar in de ring gaat.
Let op Wees uiterst voorzichtig met scharen in de buurt van de naald en het voetje. Schakel de machine uit of zet minimaal de naaldstop in hoogste stand voordat je knipt.
Checklist Setup
- Teststeek gedaan; spanning en dichtheid ogen vol en uniform.
- Ring stabiel; stof beweegt niet tijdens contourstiksels.
- Schaarpunt kan veilig bij elke geplande uitsnede.
4 Stappen in de praktijk
4.1 Basisblad en ranken borduren
Start met de blaadjes en ranken in satijnsteek. De machine vult blad per blad en bouwt een doorlopende rand op. Let op gelijkmatige spanning en afwezigheid van doorschijnende ‘gaten’ in de satijnvulling.

Verwachting tussentijds resultaat
- Gouden blaadjes die dicht en glanzend zijn, zonder losse lusjes.
- Een soepel doorlopende rank die al richting een randpatroon groeit.

Let op bij dit stadium: onjuist inspannen kan tot verschuiven leiden. Zie je vervorming, stop en span opnieuw in.

4.2 Scallop-rand en eerste binnenbloemen
Vervolg met de gebogen scallop-rand langs de buitenzijde. Deze rand definieert de sierlijke omtrek. Daarna volgen de contouren en initiële vullingen van de binnenste bloemen. Controleer op nauwkeurig volgen van de curve en volledige dekking in de bloemblaadjes.

Snelcheck
- Sluit de scallop-rand gelijkmatig aan op de bladrand?
- Vormen de bloemen zich correct en symmetrisch?


Pro-tip Een dime snap hoop borduurring of vergelijkbare magnetische ring kan helpen om bochten strak te houden zonder dat de stof ‘kruipt’. Test dit op je setup voordat je aan de definitieve rand begint.
4.3 Voorbereiden op cutwork
De machine plaatst gestikte contouren voor de uit te snijden zones in de bloemen en cirkels. Laat de machine deze contouren volledig afronden voordat je pauzeert om te snijden; zo heb je een duidelijke snijlijn en minimale kans op rafelen.


Let op Snijd nooit vóórdat de contourstiksel volledig is; een incomplete contour geeft een zwakke rand en vergroot de kans op rafelen.
4.4 Uitsnijden (cutwork) en randen verstevigen
- Pauzeer de machine.
- Gebruik scherpe borduurschaartjes en snijd de stof binnen de gestikte contour weg. Werk met korte, gecontroleerde knipjes en houd de schaar vlak.

- Hervat het borduren: de machine legt nu dichte satijnsteken rond de kale stofrand en ‘zet’ de rand vast (fray-preventie en uitstraling).

- Herhaal voor elke volgende cutout.

Snelcheck
- Is de snijrand strak en ligt hij direct tegen de stiklijn aan, zonder de steek te beschadigen?
- Bedekken de satijnsteken de ruwe rand volledig, zonder stofpluisjes die uitsteken?
Pro-tip Wie vaak kleine rondjes uitsnijdt, kan profiteren van extra vingervrijheid in een compacte ring. Een mighty hoop 5.5 biedt veel bewegingsruimte bij kleine bloemen en helpt de stof strak te houden.
4.5 Fijnere details en ‘spiegel’-effect
Na de eerste uitsnedes werkt de machine verder aan kringetjes en kleine motieven rondom, waardoor een ‘mirror work’-uitstraling ontstaat. De combinatie van openingen en dichte gouden steken geeft diepte en glans.

Verwachting tussentijds resultaat
- Meerdere kleine, schone openingen met volledig bedekte randen.
- Gelijkmatige dichtheid en glans die de florale vormen benadrukt.

Checklist Stappen
- Alle basisbladeren en scallops zijn dicht geborduurd.
- Contouren voor uitsnede volledig gestikt vóór het knippen.
- Uitsnedes strak, randen opnieuw dichtgezet met satijnsteek.
- Laatste kleine flowers/kringen aangevuld zonder spanningsproblemen.
5 Kwaliteitscontrole
5.1 Wat is ‘goed’ bij cutwork
- Satijnranden zijn vol, zonder ‘tunneling’ of zichtbare stofranden.
- Openingen zijn zuiver rond/organisch volgens het ontwerp; geen rafels.
- Overgangen tussen bladrand, scallop en innerlijke motieven zijn vloeiend.
5.2 Fijn nalopen
- Controleer elke opening op losse draadjes; werk ze aan de achterzijde weg waar mogelijk.
- Trim alle sprongdraden naar binnen toe zodra de rand is vastgezet. De vraag uit de community “wat te doen met het draadje rond 7:55?” is logisch: trim het na het vastzetten kort af. Als de satijnrand dicht is, zal het niet verder aflopen, omdat de steek de rand omsluit.
Snelcheck
- Geen losse lussen of ‘vogelnestjes’ aan de achterkant?
- Alle satijnsteken liggen plat, zonder haperingen?
Let op Draadspanning die te los of te strak is, tekent meteen af in satijnsteken: stroef glanzend (te strak) of bobbin-doorslag (te los). Corrigeer spanning en herhaal de betreffende sectie indien mogelijk.
6 Resultaat & vervolg
Het eindresultaat is een goudkleurige cutwork-rand met bladeren, een golvende scallop-lijn en verfijnde uitsneden rond bloemmotieven. De glans contrasteert krachtig met het wit en de open ruimtes geven een kantachtig effect.

Verzorgen en bewaren
- Knip losse draadjes kort af en borstel pluizen weg.
- Bewaar platliggend om vervorming te voorkomen.
- Wassen en strijken: niet gespecificeerd in de bron. Ga voorzichtig te werk en test op een proefstuk.
Uit de reacties
- Garensoort: rayon wordt genoemd als gebruikt garen door de maker.
- Machinebediening: op industriële zigzagmachines kun je de zigzagbreedte met kniedruk regelen; handig wanneer je beide handen op het werk wilt houden.
- Onderhoud en service: algemene onderhoudsmonteurs kunnen zigzagmachines vaak servicen; kies bij aanschaf voor merken met lokale beschikbaarheid en servicegemak.
Pro-tip Werk je veel met uitsnedes in dikkere lagen of gevoerde stukken, overweeg dan magnetische borduurring voor stevige klemkracht, of een mighty hoop als je herhaald, snel en schadevrij wilt inspannen.
7 Probleemoplossing
7.1 Symptoom: Rafelige randen na het knippen
Mogelijke oorzaken
- Te ver van de contourlijn geknipt.
- Satijnsteekdichtheid te laag of spanning onjuist.
Oplossingen
- Knip dichter tegen de gestikte lijn, zonder steken te beschadigen.
- Verhoog steekdichtheid of stel spanning bij totdat de rand volledig bedekt is.
7.2 Symptoom: Vervormde scallop of scheve bladeren
Mogelijke oorzaken
- Onvoldoende stabilisatie of verschuivende stof.
Oplossingen
- Span opnieuw in en voeg indien nodig stabilisatie toe. Sommige gebruikers werken met magnetische borduurramen of mighty hoop voor consistente grip.
7.3 Symptoom: Onvolledige dekking in bloembladen
Mogelijke oorzaken
- Dichtheid of onderlaag in het digitale ontwerp is ontoereikend.
Oplossingen
- Pas het ontwerp aan (hogere dichtheid) of controleer of de machine geen steken overslaat.
7.4 Symptoom: Los draadje bij 7:55 (of elders)
Mogelijke oorzaken
- Sprongdraad nog niet weggewerkt.
Oplossingen
- Trim kort af nadat omliggende satijnsteken zijn voltooid; de rand voorkomt uitrafelen.
7.5 Symptoom: Je handen bezet, hoe de steekbreedte regelen?
Context uit reacties: op industriële zigzagmachines kun je de zigzagbreedte met kniedruk sturen. Dat laat beide handen vrij om het werk te geleiden. Oplossingen
- Gebruik kniedrukregeling indien beschikbaar.
- Heb je die functie niet, stop de machine kort om instelling aan te passen en ga verder.
7.6 Inspannen en hulpmiddelen
Bij herhalingswerk of kleine uitsnedes kan een compact frame veel controle geven. Borduurders rapporteren dat mighty hoop en een hoop master inspanstation workflow versnellen, terwijl klemramen voor borduurmachines flexibiliteit bieden bij onregelmatige stukken.
7.7 Veiligheid bij snijden
- Machine pauzeren of uitschakelen voordat je knipt.
- Schaarpunt altijd van de naaldvoet weg richten.
- Neem korte knipjes; forceren leidt tot uitschieters.
Snelcheck Probleemoplossing
- Zijn de randen overal vol bedekt? Zo niet, dichtheid of spanning bijstellen.
- Valt er ergens spanning weg? Controleer garenloop en spoel.
- Blijft de vorm trouw aan het ontwerp? Herzie inspanning/ stabilisatie.
Tot slot: workflow en hulpmiddelen Wie veel cutwork doet, kan de routine versnellen met accessoires. Een dime snap hoop borduurring klikt snel vast en spaart de stof; magnetische borduurringen verdelen de druk gelijkmatig; en hoop master inspanstation helpt om consistent te positioneren. Werk je vooral met geometrische patronen, dan kan een magnetisch borduurraam voor borduurmachine extra stabiliteit geven bij lange, repetitieve contouren.
